Een persoonlijke ervaring met mediation bij een scheiding

Persoonlijke ervaringen met mediation

Mediation, wat is dat en wat zijn de ervaringen ermee? Twee vragen die mensen die gaan scheiden vaak stellen. De eerste vraag beantwoorden wij uitgebreid op onze pagina over mediation. In dit opiniestuk beschrijft Scheidingsplanner Richard Komen zijn visie en ervaringen met mediation. Ook deelt hij een praktijkvoorbeeld over hoe een gescheiden koppel zijn mediation heeft ervaren. Je kunt ook onze podcast over mediation beluisteren, waarin we alle bijzonderheden van mediation bespreken.

Hoe het begon…

Ik ben 15 jaar geleden gestart als Scheidingspanner. Ik was destijds Financieel Planner en wilde mensen helpen door het scheidingsproces anders te benaderen: meer vanuit het financiële inzicht en overzicht. Ook wilde ik het ’anders’ doen dan advocaten en mediators. Ik zag namelijk toentertijd als financieel planner bij een grote bank financieel en fiscaal veel misgaan bij een scheiding, met onnodig leed als gevolg. Dat kan anders dacht ik. Als je weet waar het financieel en belastingtechnisch over gaat, dan praat dat makkelijker. Dat is nog steeds zo, maar…

Opleiding tot mediator

Na enkele jaren heb ik een opleiding tot mediator gedaan. Ik was toch wel nieuwsgierig geworden naar een andere benadering. Ik had twee topdocenten: Joppe van der Poel en Rosalie Menke. En wat bleek: ik kon helemaal weer opnieuw beginnen met mijn vak. Het was een compleet andere benadering van, ja van eigenlijk alles. Het voornaamste was de manier waarop er verdieping werd gezocht in de mens en wat een mens beweegt. Dat raak je als financieel planner eigenlijk minder snel aan als de focus op financieel advies ligt.

De kern van het probleem

Het eerste wat je leert als mediator is juist geen advies geven. De kans is namelijk groot dat jouw eigen (financiële) advies verdere verdieping in de weg staat van waar het om gaat. Ik herinner me een les van Joppe waarbij een probleem werd geschetst en aan de klas werd gevraagd hoe daarmee om te gaan. En dan met vijftien collega-mediators in spe zo snel mogelijk naar de oplossing van het probleem te willen hollen, waarbij de kern van het probleem geheel over het hoofd werd gezien. Eigenlijk was er niet zo’n groot probleem als er goed werd doorgevraagd. Echter, door snel naar oplossingen te willen gaan waren alle geboden oplossingen geheel niet passend bij datgene wat er speelde. Het is net als opnieuw leren lopen.

Wat beweegt mensen?

Verdieping in de mens, de mens in de relatie, de mens in het gezin, de mens achter de getallen. Hoe zijn mensen nu eigenlijk in een scheidingssituatie beland? En wat zijn verwachtingen van een nieuwe toekomst? En hoe kunnen we omgaan met verschillen in mening, beleving en verdriet? En dan wordt het pas echt interessant: wat beweegt mensen? Is dat de correcte uitkomst van een rekensommetje? Of datgene waar juridisch (zogenaamd) recht op is? Of is er meer?

Juist dat ontdek je via mediation. En dan kunnen processen opeens heel anders verlopen. Het wordt opeens anders belicht. De uitkomst van een rekensom ook. 1+ 1 = 2, numeriek gezien, maar draagvlak en beleving van de uitkomst is wat anders. Dat kun je numeriek niet vatten. Daar gaat het echter wel om naar mijn mening, als je echt aan een nieuwe toekomst wilt beginnen.

Menselijke maat

De menselijke maat: dat is wat telt, juist bij een scheiding. Je ziet het ook in de gevolgen van de toeslagenaffaire. De Belastingdienst zat vaak feitelijk juist, maar bij de uitvoering ontbrak het geheel aan enige menselijke maat met als uitkomst ‘ongekend onrecht’. Die uitkomst is mede veroorzaakt door een eigen ontwerpfout in het systeem van toeslagen: vooraf krijg je geld, maar achteraf word je gecontroleerd. Dat werkt dus niet bij veel mensen. En nu vallen ze over elkaar heen van de excuses: kabinet, Raad van State en de rechterlijke macht: allen hebben geen oog gehad voor de mens achter de wet en het geld.

Praktijkvoorbeeld ervaring mediation bij een scheiding

Een poosje geleden kwamen oud-cliënten bij mij terug voor een aanpassing van de partneralimentatie. In de e-mailwisseling met hen ontving ik onder andere de volgende ervaring:

Hoi Richard,

Bij deze wil ik je graag laten weten dat (naam) en ik afgelopen week de trotse grootouders zijn geworden van onze kleindochter (naam)! Ik moest denken aan een bijeenkomst bij jou op kantoor, nu een jaar of 3-4 geleden. Jij vroeg ons hoe we later met elkaar om wilden gaan, als onze dochters afstudeerden, trouwden of ... kinderen kregen. Mede dankzij jouw hulp en begeleiding destijds konden (naam) en ik het opa- en oma-worden samen beleven, konden we gewoon tegelijk op kraamvisite en elkaar in alle oprechtheid hartelijk feliciteren! Erg fijn en ik ben je daarvoor nog steeds dankbaar.

Op weg naar een vechtscheiding

Ik herinner mij de zaak nog goed. De man belde mij op met het verhaal dat ze bij een advocaat waren voor de scheiding en hij ‘de hoofdprijs’ moest betalen aan alimentatie: help mij! Ik heb daarop de vrouw gebeld met de vraag of zij open stond voor een gezamenlijk gesprek. Zij vertelde mij dat haar aanstaande ex veel te weinig wilde betalen en ze regelrecht op een vechtscheiding afstevenden: help mij! Bij beiden stond het onderwerp alimentatie zeer hoog op de menukaart. Er waren door de advocaat al berekeningen gemaakt conform de juridische regels. Daar waren ze mee begonnen. Advocaten zien het namelijk vaak als hun plicht om eerst voorlichting te geven over rechten, plichten en de rekenregels van alimentatie. En dan verder te gaan.

Beleving en draagvlak bereiken met mediation

Ik heb aan hen gevraagd wat zij wilden: doorpraten over de getallen en het recht? Of eerst eens te praten over henzelf. Uiteindelijk zijn we met gesprekken over henzelf verder gegaan met als resultaat dat de alimentatie eigenlijk nog hoger uitviel dan oorspronkelijk berekend. Door de gesprekken was er inmiddels echter wel een ander draagvlak bij de ‘betaler’ en de ‘ontvanger’ ontstaan. Het helpen aan een goede start van de nieuwe toekomst door de ene ex leidt tot een betere landing bij de andere ex. En daar heeft uiteindelijk eenieder profijt van. Immers, er is bijna altijd een wederkerig gezamenlijk belang: het gezin! Juist bij een scheiding met kinderen. Het gaat niet om getallen en interpretatie van recht dan wel de wet. Het gaat om beleving en draagvlak. En juist dat kun je bereiken met mediation. 

Ook bij de herziening van de partneralimentatie werd er door beide ex-partners weer goed samengewerkt. Bovendien valt achteraf gezien de totale alimentatie veel lager uit dan oorspronkelijk berekend door de advocaat. Dit was mogelijk omdat er bereidheid was om te verlagen als gevolg van de hulp bij de goede start.

Vanaf het juiste perron vertrekken

Een advocaat vertrekt bij een scheiding van het juridische perron. Er wordt begonnen met rechten en plichten, die doorgaans een echt gesprek in de weg kunnen staan. Vaak is de juridische uitkomst dan het eindstation. Een financieel scheidingsadviseur vertrekt doorgaans vanaf het bereken-je-scheiding-perron. Er wordt een financiële en fiscale berekening gemaakt van de scheiding, waarbij de uitkomst van de getallen doorgaans ook een echt gesprek in de weg kunnen staan. Het eindstation in deze vorm van begeleiding is dan meestal een financieel en fiscaal correcte berekening.

Beide perrons zijn vaak gebaseerd op zogenaamde feitelijkheden: de wet dan wel de correcte rekensom. Beide perrons zijn naar mijn mening niet onbelangrijk, maar bij het nemen als vertrekpunt wordt er toch iets essentieels overgeslagen: de menselijke maat. Die trein vertrekt toch echt vanaf een ander perron: verbinding. En dat begint met mediation. Waarbij onderweg de juridische en financiële perrons wel worden aangedaan, maar de crux zit hem in een juiste volgorde vanaf het begin. Over het algemeen zijn mensen niet zo conflicterend, dan wel uit op een vechtscheiding. Zolang de trein van overleg maar vertrekt vanaf het juiste perron. Dat kan een hoop onnodig (financieel) leed voorkomen.

Scheidingsplanner Richard Komen

Podcast over mediation

Vrijblijvende afspraak maken